ODDZIAŁ GRODZISKO ŻMIJOWISKA

Wystawa stała oddziału Grodzisko Żmijowiska:

To niezwykłe „muzeum w przyrodzie” przenosi nas w czasy wczesnego średniowiecza, gdy znajdujący się tu gród obronny i pobliskie osady zamieszkiwali Słowianie.

GRÓD
Zbudowany pod koniec IX wieku gród mierzył niespełna 30 m średnicy. Dziś jego wał obronny zachował się jedynie w 1/2 obwodu. Na podstawie badań archeologicznych zrekonstruowana została wschodnia, zniszczona w połowie XX wieku, część umocnień grodu. Odtworzono fragment wału ziemno-drewnianego wraz z bramą. Wał otaczają dwa rowy, oddzielone od siebie naturalnym wyniesieniem, pełniącym funkcję tzw. przedwału, zwieńczonym podwójną linią płotu plecionkowego. Przy wejściu do grodu, gdzie płot przechodzi w pojedynczą linię, odtworzono drewniany pomost bramny. Zrekonstruowane zostały jedynie te elementy systemu obronnego grodu, których relikty i ślady odkryte zostały podczas wykopalisk. Takich śladów nie pozostawiły elementy nadziemne umocnień: izbica nadbramna i przedpiersie wału, nie było zatem źródłowych podstaw do ich rekonstruowania.

OSADA
Obok grodu w IX-X wieku funkcjonowały dwie osady. Na peryferiach jednej z nich, zwanej północną, po przeprowadzeniu badań archeologicznych, wzniesiono budowle wzorowane na słowiańskich chatach. Dwie z nich to tzw. półziemianki, nawiązujące do chat odkrytych na osadzie północnej. Pierwsza z nich usytuowana została dokładnie w miejscu odkrycia podczas wykopalisk niemal identycznej chaty. Wzniesione z drewna dębowego budowle wyposażono w kuchenny, kamienno-gliniany piec i okrągłe palenisko z kamiennym brukiem oraz sprzęty użytkowe: drewnianą stępę nożną i kamienne żarna. Kolejnym budynkiem osady jest chata naziemna wzniesiona z sosnowych bierwion. Nawiązuje ona do chat odkrytych na pobliskim grodzisku w Chodliku. Wyposażenie tej „chaty garncarza” stanowi drewniane koło garncarskie.
Obok budowli mieszkalnych i rzemieślniczych w zaaranżowanej osadzie znajdują się niezbędne w takich miejscach urządzenia charakterystyczne dla wczesnego średniowiecza. Centralne miejsce osady zajmuje studnia z dębową cembrowiną. To kopia studni odkrytej na majdanie grodziska w Chodliku. Obok jednej z chat założony został ogródek doświadczalny, w którym uprawiane są gatunki roślin używanych we  wczesnośredniowiecznych słowiańskich gospodarstwach, m.in. soczewica, bób, len i zioła przyprawowe. W oddaleniu od chat wybudowano gliniany piec garncarski. Jednorazowo w piecu można wypalić około 70 naczyń wzorowanych na garnkach tzw. typu chodlikowskiego. 

Wszystkie znajdujące się w osadzie budowle i urządzenia wykorzystywane są jako techniczne zaplecze dla odbywających się tu latem Warsztatów Archeologii Doświadczalnej.

W samodzielnym zwiedzaniu Grodziska Żmijowiska pomagają tablice informacyjne i oraz mobilny przewodnik internetowy – dostępny dla posiadaczy urządzeń mobilnych poprzez umieszczone na wszystkich obiektach kody cyfrowe. Tam można znaleźć szczegółowe informacje o poszczególnych obiektach naszego muzeum.

GPS: szer. N 51° 13’ 5,60’’ dł. E 21° 53’ 56,28’’